انقلابی که در سال ۱۳۵۷ش در ایران به پیروزی رسید و بر عمر نظام شاهنشاهی پهلوی پایان داد، اساساً از مبانی فقه شیعه در باب حکومت و ولایت ریشه میگرفت. تفکر سیاسی و انقلابی تشیع که میراث صدها سال حیات پرفراز و نشیب و در عین حال تحول آفرین و تکاملی آن بود، با آغازین سالهای ظهور دین مبین اسلام تکوین یافته و به تدریج دوام و قوام پیدا کرد و طی قرون متمادی تکامل یافته و بالنده شد و در حالی که منابع و مدارک برجای مانده نشان میدهد حجاز، عراق و شامات نخستین مراکز و پایگاههای شکل گیری، تکوین و استقرار تشیع و شیعیان بوده است. حوزه ی جغرافیایی ایران در روندی تدریجی و مداوم به مهم ترین و تعیین کننده ترین پایگاه و مرکز تفکر شیعه و شیعیان ارتقاء جایگاه یافت. در راستای تبیین تاریخی این مقصود در فصل حاضر سیر پیدایش تشیع در جهان اسلام و نیز روند تکوین شکل گیری و تحکیم موقعیت تشیع و شیعیان در ایران را مورد تحلیل و ارزیابی قرار خواهیم داد.